Zaimki rzeczowne rosyjskie

Zaimki rzeczowne rosyjskie | Местоимения-существительные

Do tej grupy należą:

• wszystkie zaimki osobowe,
• zwrotne: себя,
• pytano-względne: кто, что,
• nieokreślone: некто, нечто, кто-то, что-то и др.,
• przeczące: никто, ничто.
• Zaimki w języku rosyjskim

W języku rosyjskim cechy morfologiczne tych zaimków są podobne do cech morfologicznych rzeczowników. Posiadają rodzaj, liczbę i przypadek. Oprócz tego zaimki osobowe posiadają niezmienną cechę osoby.

Rodzaj

Zaimki jak i rzeczowniki nie zmieniają rodzaju. Czasem przynależność do rodzaju jest wyrażona końcówką, np.: он – она – оно, zdarza się również, że zaimki nie posiadają cech wskazujących na rodzaj. W języku rosyjskim rodzaj zaimka często może być określony z kontekstu. Pomóc w tym mogą przymiotniki w liczbie pojedynczej oraz czasowniki w formie czasu przeszłego, na przykład: кто-то позвонил – мужской род (ktoś zadzwonił), что-то вкусное – средний род (coś smacznego). Dzięki kontekstowi wiemy, że zaimek кто jest rodzaju męskiego, zaimek что – rodzaju nijakiego. Zaimki я i ты są rodzaju wspólnego, porównaj: Я уже готов. Я уже готова.

Liczba

Jest to cecha niezmienna zaimków w języku rosyjskim. Я/мы/ты/вы/он/они – to różne słowa. Zaimki rzeczowne nie odmieniają się wg liczby.

Przypadek

Zaimki rosyjskie odmieniają się wg przypadków.
Zapamiętaj:

• Zaimki себя, некого, нечего nie mają formy mianownika.
• Nieokreślony zaimek некто ma tylko formę mianownika.
• Nieokreślony zaimek нечто ma formy mianownika i biernika.

Osoba

Zaimki osobowe posiadają formę osoby, ale nie odmieniają się przez nie.

Zaimki osobowe w języku rosyjskim | личные местоимения

W mowie wskazują na obiekt – osobę, o której jest mowa. Zaimki 1. (я i мы) oraz 2. (ты i вы) osoby określają uczestników mowy. Zaimki 3. osoby (он, она, оно i они) wskazują na osoby, które w mowie nie uczestniczą.

Zaimki osobowe w języku rosyjskim odmieniają się przez osoby i liczby, zaimki 3. osoby liczby pojedynczej także przez przypadki i rodzaje.

Dodatkowe informacje:

• Z uwagi na brak form męskoosobowej i niemęskoosobowej w języku rosyjskim zaimek они jest odpowiednikiem polskich zaimków oni i one.
• W języku rosyjskim podczas odmiany zaimków 3. osoby występuje spółgłoska н- na początku zaimków, jeśli przed nimi znajduje się przyimek, np.: рассказать о нем, думать о ней, работать с ними. Spółgłoski н- nie dodajemy, jeśli w celowniku przed zaimkiem znajduje się przyimek благодаря, согласно, навстречу, подобно, наперекор, вопреки: благодаря ей, навстречу ему.

Zaimki zwrotne i wzajemne w języku rosyjskim| Возвратное местоимение себя и взаимное местоимение друг друга

W mowie wskazują kierunek działania na obiekt.
Zaimek zwrotny себя oraz wzajemny друг друга nie mają formy mianownika.

Dodatkowe informacje:

• Zaimki себя́ oraz друг дру́га odpowiadają polskiemu zaimkowi siebie/się, jednak różnią się znaczeniem. Zaimek себя́ w języku rosyjskim oznacza siebie samego i najczęściej występuje w parze z zaimkiem сам: представь себе – wyobraź sobie, сам себе нарисовал – namalował sobie. Natomiast друг дру́га oznacza siebie nawzajem: они прикрывали друг друга – osłaniali się nawzajem.
• Podczas odmiany zaimka друг дру́га odmienia się tylko drugi człon, np.: друг дру́гу, друг дру́гом. Jeśli zaimek występuje z przyimkiem, to przyimek może znajdować się między członami, np.: друг от друга, друг с другом, lub przed zaimkiem: от друг друга, с друг другом. Ważne: niektóre przyimki w języku rosyjskim, np. благодаря, навстречу, вблизи piszemy tylko przed zaimkiem друг дру́га: Благодаря друг другу они смогли решить множество проблем. Они побежали навстречу друг другу.
• Podobno pełna lista zaimków wzajemnych w języku rosyjskim (informacja z wiki):
  • друг другу;
  • друг (о, в) друге;
  • один (у, за, на, из, из-под, для) другого;
  • друг (у, за, перед) дружкой;
  • друг (у, за, на, из, из-под, для) друга;
  • друг (с, за, над, под, перед) другом;
  • друг (о, в) друге;
  • один (у, за, на, из, для) другого;
  • один (в, за, на) один;
  • один к одному (другому);
  • один (в, за, на) один;
  • друг (с, за, под, перед) дружкой;
  • друг (у, из, из-под) дружки;
  • друг на дружке;
  • раз за (на) раз[ом];
  • от раза к разу;
  • раз к разу;
  • от случая к случаю;
  • каждый (у, за, на, из, для) каждого;
  • каждый за (над, под, перед) каждым.
  • каждый в каждом;
  • тот (у, в, за, на, из, из-под, для) [э]того;
  • от того к [э]тому;
  • в конце концов; от начала к началу; от первого ко второму; от противного к противному;

Zaimki pytające, względne, nieokreślone oraz przeczące w języku rosyjskim | Вопросительные, относительные, неопределенные и отрицательные местоимения

Do zaimków rzeczownych rosyjskich należą pytano-względne кто, что; zaimki nieokreślone utworzone od кто, что: кое-кто, что-то, что-нибудь i inne; przeczące: никто́, ничто́, не́кого, не́чего. Z uwagi na przedstawiony podział przedstawimy odmianę zaimków кто, что oraz oddzielnie zaimków przeczących.

Przy odmianie rosyjskich zaimków никто́, ничто́, не́кого, не́чего z przyimkami, przyimek stawiamy między partykułą przeczącą i zaimkiem: спорить не о чем, говорить не с кем, ни на кого не положиться и т.д., dlatego w tabeli poniżej podajemy wzory odmiany zaimków z przyimkiem i bez:

Jakie możemy wyciągnąć wnioski?

1) Zaimki не́кого, не́чего nie mają formy mianownika.

2) W języku rosyjskim w zaimkach przeczących partykuła не́ jest zawsze akcentowana, partykuła ни – nigdy, np.: Я ни за что́ на свете не поеду в Африку! Тут не́ о чем разговаривать, я ужасно боюсь крокодилов.

3) Przy odmianie zaimków никто́, ничто́, не́кого, не́чего z przyimkami, przyimek stawiamy między partykułą przeczącą i zaimkiem.

Kilka słów odnośnie użycia zaimków nieokreślonych z partykułami кое-, -то, -нибудь, -либо w języku rosyjskim.

Partykuła кое- w zaimkach nieokreślonych ко́е-кто, ко́е-что oznacza “wiem kto to lub co to, ale nie chcę ci powiedzieć”, odpowiadają polskim zaimkom ktoś, coś.

ilustracje z rt.com

Partykuły -либо, -нибудь w zaimkach nieokreślonych кто́-либо, что́-нибудь oznaczają “nie interesuje mnie kto to lub co to, jest mi wszystko jedno, liczy się tylko wynik działania”, odpowiadają polskim zaimkom ktokolwiek, cokolwiek, ktoś, coś.

Partykuła -то w zaimkach nieokreślonych кто́-то, что́-то oznacza “nie jestem pewien kto to lub co to było, zapomniałem – mówiący coś wie o przedmiocie rozmowy”, odpowiadają polskim zaimkom ktoś, coś.

Nauka rosyjskiego