I koniugacja czasowników rosyjskich
Znajomość z czasownikiem rosyjskim radzę rozpocząć od II koniugacji
Nauka rosyjskiego online z Kasią i Kostkiem – zapraszamy!
W języku rosyjskim istnieją dwie koniugacje – I oraz II. Różnią się one między sobą samogłoskami w końcówkach form osobowych czasownika. Jeśli końcówka czasownika jest akcentowana, to koniugację określamy według niej. Czasowniki pierwszej koniugacji mają następujące końcówki:
I спряжение | |||
Ед.ч. | Мн.ч. | ||
1 лицо | -у(-ю) | 1лицо | -ем |
2 лицо | –е́шь (-ёшь) | 2 лицо | -ете |
3 лицо | -ет | 3 лицо | –у́т(-ю́т) |
W przypadku, gdy końcówka jest akcentowana, спряжение określamy według końcówki 2 osoby liczby pojedynczej: жмёшь — I спряжение, lub 3 лица мн.ч.: жмут – I спряжение.
Warto zapamiętać:
w przypadku czasowników z akcentowaną końcówka w formie osobowej nie należy używać инфинитив w celu określenia koniugacji!
Niestety, w większości czasowników w formach osobowych akcent nie pada na końcówkę. W takim przypadku koniugację czasownika określamy według bezokolicznika (na koniugację wskazuje samogłoska znajdująca się przed sufiksem bezokolicznika – np.: жа́ть – I спряж., дели́ть – II спряж.).
Teraz wyjaśnienie dlaczego znajomość z czasownikiem rosyjskim warto rozpocząć od II koniugacji.
Do I koniugacji w języku rosyjskim należą wszystkie czasowniki, które nie należą do drugiej koniugacji.
Zdecydowanie wyraziściej przedstawia się klasyfikacja czasowników II koniugacji czasowników rosyjskich – do drugiej koniugacji należą czasowniki инфинитив których jest zakończony na -ить (oprócz wyjątków: брить, стелить, зиждиться, зыбиться – należą do I koniugacji) oraz 11 wyjątków na -ать, -еть (należących do II koniugacji). Więcej o tym przeczytasz tutaj
Warto pamiętać, że czasowniki utworzone metodą prefiksalną należą to tej samej koniugacji co czasowniki, od których zostały utworzone (np.: писа́ть-написа́ть-выписа́ть etc. należą do I koniugacji).
I koniugacja czasowników rosyjskich – wzory odmiany
Odmiana czasowników rosyjskich I koniugacji zakończonych na -ать lub -ять typu делать, влиять
Czas teraźniejszy, przyszły prosty, tryb oznajmujący.
Делать
Лицо | Единственное число | Лицо | Множественное число |
Я | де́ла|ю | Мы | де́ла|ем |
Ты | де́ла|ешь | Вы | де́ла|ете |
Он/Она/Оно | де́ла|ет | Они | де́ла|ют |
Влиять
Лицо | Единственное число | Лицо | Множественное число |
Я | влия́|ю | Мы | влия́ |ем |
Ты | влия́ |ешь | Вы | влия́ |ете |
Он/Она/Оно | влия́ |ет | Они | влия́ |ют |
Podczas odmiany czasowników rosyjskich często występuje zjawisko wymiany spółgłosek w temacie:
Wymiana w temacie | Przykłady |
за-ж | Лиза́ть – ли́жу, ли́жешь, ли́жет и тд. |
ка-ч | Пла́кать – пла́чу, пла́чешь, пла́чет и тд. |
са-ш | Пляса́ть – пляшу́, пля́шешь, пля́шет и тд. |
ха-ш | Маха́ть – машу́, ма́шешь, ма́шет и тд. |
ма-мл | Дрема́ть – дремлю́, дре́млешь, дре́млет и тд. |
Warto zapamiętać:
w języku rosyjskim u poszczególnych czasowników I koniugacji zakończonych na -ать lub -ять podczas odmiany występuję zmiana tematu, np: е́хать – е́ду, е́дешь, е́дет и тд.
Odmiana czasowników rosyjskich I koniugacji zakończonych na -авать typu вставать, поддаваться
Czas teraźniejszy, przyszły prosty, tryb oznajmujący.
Вставать
Лицо | Единственное число | Лицо | Множественное число |
Я | вста|ю | Мы | вста|ём |
Ты | вста|ёшь | Вы | вста|ёте |
Он/Она/Оно | вста|ёт | Они | вста|ют |
Поддаваться
Лицо | Единственное число | Лицо | Множественное число |
Я | подда|юсь | Мы | подда |ёмся |
Ты | подда|ёшься | Вы | подда |ётесь |
Он/Она/Оно | подда |ётся | Они | подда |ются |
Warto zapamiętać:
Podczas odmiany czasowników rosyjskich zakończonych na -авать typu вставать, поддаваться, узнавать, продаваться, etc., w końcówkach osobowych zawsze piszemy literę ё.
Odmiana czasowników rosyjskich I koniugacji zakończonych na -овать lub –евать typu ночевать, радоваться
Czas teraźniejszy, przyszły prosty, tryb oznajmujący.
Ночевать
Лицо | Единственное число | Лицо | Множественное число |
Я | ночу́|ю | Мы | ночу́|ем |
Ты | ночу́|ешь | Вы | ночу́|ете |
Он/Она/Оно | ночу́|ет | Они | ночу́|ют |
Радоваться
Лицо | Единственное число | Лицо | Множественное число |
Я | ра́ду|юсь | Мы | ра́ду|емся |
Ты | ра́ду|ешься | Вы | ра́ду |етесь |
Он/Она/Оно | ра́ду|ется | Они | ра́ду |ются |
Odmiana czasowników rosyjskich I koniugacji zakończonych na -ыть lub –ить typu шить, выть
Czas teraźniejszy, przyszły prosty, tryb oznajmujący.
Выть
Лицо | Единственное число | Лицо | Множественное число |
Я | во́|ю | Мы | во́|ем |
Ты | во́|ешь | Вы | во́|ете |
Он/Она/Оно | во́|ет | Они | во́|ют |
Warto zapamiętać:
Jeśli występuje wymiana samogłosek ы->о, to akcent zawsze pada na “O“, np.: ныть – но́ю, скрыться – скро́юсь.
Шить
Лицо | Единственное число | Лицо | Множественное число |
Я | шь|ю́ | Мы | шь |ём |
Ты | шь|ёшь | Вы | шь |ёте |
Он/Она/Оно | шь |ёт | Они | шь |ю́т |
Inne jednosylabowe czasowniki na -ить, np.: пить, лить, вить, są odmieniane podobnie jak w/w.
Odmiana czasowników rosyjskich I koniugacji zakończonych na -оть lub –уть typu наколоть, надуться
Czas teraźniejszy, przyszły prosty, tryb oznajmujący.
Наколоть
Лицо | Единственное число | Лицо | Множественное число |
Я | Накол|ю́ | Мы | Нако́л|ем |
Ты | Нако́л|ешь | Вы | Нако́л|ете |
Он/Она/Оно | Нако́л|ет | Они | Нако́л|ют |
Надууться
Лицо | Единственное число | Лицо | Множественное число |
Я | Наду́|юсь | Мы | Наду́|емся |
Ты | Наду́|ешься | Вы | Наду́|етесь |
Он/Она/Оно | Наду́|ется | Они | Наду́|ются |
Odmiana czasowników rosyjskich I koniugacji zakończonych na -еть typu худеть, греться
Czas teraźniejszy, przyszły prosty, tryb oznajmujący.
Худеть
Лицо | Единственное число | Лицо | Множественное число |
Я | Худе́|ю | Мы | Худе́|ем |
Ты | Худе́|ешь | Вы | Худе́|ете |
Он/Она/Оно | Худе́|ет | Они | Худе́|ют |
Греться
Лицо | Единственное число | Лицо | Множественное число |
Я | Гре́|юсь | Мы | Гре́|емся |
Ты | Гре́|ешься | Вы | Гре́|етесь |
Он/Она/Оно | Гре́|ется | Они | Гре́|ются |