Alfabet rosyjski - cyrylica - grażdanka.
Drogi Użytkowniku!
Witamy Cię na pierwszej lekcji języka rosyjskiego dla początkujących od Rosyjski.pro. Dziś poznasz alfabet języka rosyjskiego. Dowiesz się jak wyglądają litery drukowane w języku rosyjskim, jak można odczytać każdą literę alfabetu oddzielnie, jakie słowa zaczynają się na daną literę alfabetu – jeżeli to oczywiście możliwe.
Litera – słowo – obraz
Czy jest możliwe dobranie słowa do każdej litery alfabetu rosyjskiego? Odpowiedź na to pytanie poznasz po obejrzeniu nagrania wideo stworzonego tak, by nauka języka rosyjskiego od podstaw była z nami przyjemna i ciekawa.
Lekcje wideo po rosyjsku
Nasze lekcje wideo ułatwią Ci poprawne odczytywanie słów po rosyjsku. Od początku będziemy starać się wpajać Ci zasady poprawności. Z nami z łatwością wypracujesz nawyk poprawnego czytania po rosyjsku.
Pismo odręczne po rosyjsku
Pokażemy Ci także jak wyglądają rosyjskie litery pisane i podpowiemy jak nauczyć się odręcznie pisać po rosyjsku.
Alfabet rosyjski w różnych zestawieniach
Wiemy, że każdy człowiek uczy się w inny sposób. Każda osoba czego innego będzie oczekiwała od kursu rosyjskiego dla początkujących. Dlatego przedstawiamy litery alfabetu w każdej możliwej konfiguracji, by trafić w Twój sposób uczenia się i przyswajania wiedzy. Poznasz więc rosyjskie samogłoski, rosyjskie spółgłoski, spółgłoski twarde i miękkie, dźwięczne i bezdźwięczne, a nawet syczące. W tej części dowiesz się jakie są podstawowe zasady fonetyczne. A wszystko po to, by solidnie utrwalić podstawową wiedzę. Zapraszamy Cię do przygody z językiem rosyjskim z Rosyjski.pro!
Ciekawostki – alfabet rosyjski jest oparty na systemie graficznym zwanym cyrylicą. Nazwę tę otrzymał od imienia Cyryl – krzewiciela oświaty i religii, twórcy alfabetu staro-cerkiewno-słowiańskiego. W 1701 roku alfabet ten został zmodyfikowany i uproszczony na mocy reform dokonywanych przez Piotra I i zyskał nazwę grażdanka. Nazwa ta pochodzi od słowa „grażdanin”, czyli obywatel, gdyż w założeniu alfabet miał być dostępny dla całego narodu. We współczesnej formie istnieje od 1918 roku, kiedy to dokonano kolejnych zmian i uproszczeń. Alfabetem rosyjskim, a w zasadzie językiem rosyjskim jako pierwszym posługuje się około 145 mln ludzi, zaś ogółem 250-300 mln.
Alfabet rosyjski składa się z 33 liter, w tym z:
- 21 spółgłosek
- 10 samogłosek
- 2 znaków
Ze względu na to, że w języku rosyjskim pisownia i wymowa nieco różnią się od siebie, do alfabetu dodamy komentarze odnośnie fonetyki. Dzięki temu poznasz nie tylko litery, ale też nauczysz się poprawnie je czytać. Zatem do dzieła.
Zobaczmy jak wygląda alfabet w całości:
Alfabet rosyjski - wymowa
Litery drukowane | Nazwa litery – jak ją czytamy po rosyjsku | Wymowa (zapis według polskiej fonetyki) |
А а | а | a |
Б б | бэ | be |
В в | вэ | we |
Г г | гэ | ge |
Д д | дэ | de |
Е е | йэ | je |
Ё ё | йо | jo |
Ж ж | жэ | że |
З з | зэ | ze |
И и | и | i |
Й й | и кра́ткое | i kratkoje |
К к | ка | ka |
Л л | эл | eł el [zmiękczone] |
М м | эм | em |
Н н | эн | en |
О о | о | o |
П п | пэ | pe |
Р р | эр | er |
С с | эс | es |
Т т | тэ | te |
У у | у | u |
Ф ф | эф | ef |
Х х | ха | ha |
Ц ц | цэ | ce |
Ч ч | чe | cie |
Ш ш | ша | sza |
Щ щ | ща | śsia |
Ъ ъ | твёрдый знак | twiordyj znak |
Ы ы | ы | y |
Ь ь | мя́гкий знак | miahkij znak |
Э э | э | e |
Ю ю | йу | ju |
Я я | йа | ja |
Alfabet rosyjski - wymowa
Арбу́з, А́фрика, аку́ла, а́ист
Бараба́н, бана́н, бо́чка, бе́лка
Волк, ви́лка, воро́та, ви́шня
Год, гу́си, гриб, го́род
Дом, де́рево, дива́н, доро́га
Ено́т, ель, ежеви́ка, Еги́пет
Ёлка, ёжик, ёмкость, ёрзать
Жа́ба, жира́ф, жёлудь, жук
Зима́, за́яц, зоря, зов
Индю́к, икра́, игла́, интерне́т
Йо́гурт, йод, йог, йо́та
Коло́дец, клён, ку́рица, кот
Ло́шадь, лицо́, лимо́н, ла́герь
Молоко́, мак, морко́вь, мел
Ночь, носки́, надзо́р, нож
О́блако, о́сень, о́кунь, о́фис
Пар, по́ле, пило́т, порт
Река́, рак, ряби́на, ро́бот
Сук, соро́ка, сок, слон
Тир, теа́тр, трон, ту́мбочка
У́тка, у́хо, учи́тель, усы́
Фасо́ль, фон, фронт, флаг
Хлеб, хорёк, хрен, хор
Цирк, цыга́н, ца́пля, царь
Челове́к, челно́к, ча́шка, чай
Ша́рик, шип, шёлк, шрам
Щу́ка, щека́, щаве́ль, ще́бень
Подъе́зд, трёхъярусный, инъе́кция, изъяви́ть
Ры́ба, пла́стырь, мышь, мы́ло
Про́сьба, ли́сья, ня́нька, шампиньо́н
Э́му, экра́н, эква́тор, эгои́зм
Юри́ст, ю́бка, юг, ю́мор
Я́блоко, янва́рь, яд, язы́к
Alfabet rosyjski - litery pisane
Alfabet rosyjski - litery i dźwięki
Pamiętajmy, że litery i dźwięki to różne kategorie. Liter używamy do zapisu graficznego dźwięków. W związku z różnicami w zapisie i wymowie należy przyjrzeć się temu dokładniej.
Litery ь (miękki znak) i ъ (twardy znak) nie oznaczają żadnego dźwięku.
ь (miękki znak) – zmiękcza poprzedzającą go literę (коньки́ – kańki), pełni funkcję rozdzielającą, czyli oddziela samogłoskę od spółgłoski, dzięki czemu samogłoska brzmi wyraźnie, jeśli występuje po nim samogłoska jotwana, to samogłoska wybrzmiewa w całej swojej krasie (бельё – biljo) lub pełni funkcję gramatyczną, np. w 2 osobie liczby pojedynczej czasowników zawsze piszemy ь (miękki znak);
ъ (twardy znak) – pełni funkcję rozdzielającą, jeśli występuje przed samogłoską jotowaną, to samogłoska wybrzmiewa wybrzmiewa w całej swojej krasie tak jak w przypadku sąsiedztwa ze znakiem miękkim (подъе́зд – padjezd)
Samogłoski w alfabecie rosyjskim
Samogłoski – mają tę ciekawą przypadłość, że ich wymowa zmienia się w zależności od miejsca w słowie. Jeśli dana samogłoska jest akcentowana, to wymawiamy ją długo i wyraźnie. Jeśli jest nieakcentowana, to wymawiamy ją znacznie krócej, i każda z nich zachowuje się nieco inaczej. Największe zmiany zachodzą w przypadku samogłoski o. W pozycji akcentowanej wymawiana jest długo, z dodatkiem dźwięku u (uo). Przy artykulacji tego dźwięku usta układamy jak do wymowy u, np.:
O w pozycji akcentowanej wymawiamy jak O | Przykłady |
O | Мой – (moj) – mój Твой – (twoj) – twój |
W pozycji nieakcentowanej o wymawiamy jak a, np.:
O w pozycji nieakcentowanej wymawiamy jak А. Jest to tzw. „akanie”*. Zasadę tę stosujemy w każdym wyrazie. | Przykłady |
О [А] | Москва́ (maskwa) – Moskwa Молоко́ (małako) – mleko Молото́к (małatok) – młotek |
* Zasada ta jest przedstawiona w skrócie. Więcej informacji podamy w odrębnym artykule poświęconym redukcji samogłosek.
Samogłoski | |||
Pozycja akcentowana | Pozycja nieakcentowana | ||
анана́с – ananas | А | А | арбу́з – arbuz |
он – on | О | А | она́ – ona |
Ибсен – Ibsen | И | И | игла́ – igła |
у́тка – kaczka | У | У | университе́т – uniwersytet |
мы – my | Ы | Ы | цыга́н – Cygan |
Этна – Etna | Э | Э | экза́мен – egzamin |
Samogłoski jotowane: (nazwę swą mają ze względu na to, że jedna litera odzwierciedla 2 dźwięki, w tym także wyraźną głoskę „j”): na początku słowa, po samogłoskach i po ъ lub ь mają odpowiednio dwa dźwięki: я [ja], е [je], ё [jo] i ю [ju].
Samogłoski jotowane zmiękczają poprzedzające je spółgłoski. Można pokusić się o stwierdzenie, że część własnego dźwięku udzielają spółgłosce, dlatego same wymawiane są inaczej – krócej, wyraźne j zanika, a na jego miejscu pojawia się i. Zobrazujmy to na przykładach.
Na początku wyrazu, po samogłoskach, po znaku twardym oraz miękkim samogłoski jotowane wymawiane są jako: ja, je, jo, ju | Przykłady |
Я | я́блоко – jabłko |
Е | е́хать – jechać |
Ё | ёжик – jeżyk |
Ю | ювели́р – jubiler |
Po spółgłoskach samogłoski jotowane wymawiane są jako: ia, ie, io, iu | Przykłady |
Я | ня́ня – niania |
Е | пе́на – piana |
Ё | Пётр – Piotr |
Ю | бюро́ – biuro |
Spółgłoski w alfabecie rosyjskim
Spółgłoski warto podzielić na kilka grup:
Pod względem twardości – miękkości
Parzyste Przed: А, О, У, Ы, Э – twarde. Przed: И, Е, Ё, Ю, Я – miękkie. | Twarde | Miękkie | ||
Бара́н | б | б’ | Бе́лый | |
Война́ | в | в’ | Ви́ктор | |
Го́рло | г | г’ | Герб | |
Дом | д | д’ | Де́ти | |
Зал | з | з’ | Земля́ | |
Кот | к | к’ | Кенгуру́ | |
Лом | л | л’ | Литр | |
Ма́ма | м | м’ | Метр | |
Нос | н | н’ | Ня́ня | |
По́лка | п | п’ | Пе́пел | |
рубль | р | р’ | Рис | |
Сон | с | с’ | Се́но | |
Том | т | т’ | Те́ма | |
Фома́ | ф | ф’ | Фен | |
Хомя́к | х | х’ | Хи́мия | |
Nieparzyste
| ж, ш, ц Жена́ Ша́пка Цена́ | ч, щ, й Часы́ Щу́ка Йо́гурт |
Pod względem dźwięczności – bezdźwięczności
Spółgłoski dźwięczne i bezdźwięczne:
Parzyste | Dźwięczne | Bezdźwięczne | ||
Бо́мба | Б | П | Па́вел | |
Ва́фли | В | Ф | Фон | |
Гора́ | Г | К | Кни́га | |
Де́рево | Д | Т | То́нна | |
Жизнь | Ж | Ш | Шарф | |
Зима́ | З | С | Са́нки | |
Nieparzyste
| Л, М, Н, Р, Й (sonorne czyli nosowe)
Йо́гурт Ла́па Мо́ре Нож Рак | Х, Ц, Ч, Щ
Хомя́к Цирк Ча́шка Щено́к |
Spółgłoski szeleszczące (syczące) | Przykłady | |
Ж Ш Ч Щ | жира́ф шум чесно́к щено́к | żyrafa szum czosnek szczenię |
Kliknij “Lubię to” lub udostępnij! Będzie nam bardzo miło, dziękujemy!