Imiesłów przymiotnikowy w języku rosyjskim | Причастие

Imiesłów przymiotnikowy w języku rosyjskim | Причастие

W języku rosyjskim imiesłów przymiotnikowy jest szczególną formą czasownika, która łączy w sobie cechy czasownika i przymiotnika. Określa cechę przedmiotu pod względem czynności i odpowiada na pytania какой?, какое?, какая?, каков?, что делающий?, что делавший?, что сделавший?

Od czasownika i przymiotnika imiesłów przymiotnikowy w języku rosyjskim odziedziczył następujące cechy:

Na przykład:

Читающий мальчик. Мальчик (какой? что делающий?) читающий – imiesłów czynny, aspekt niedokonany, czasu teraźniejszego – czyta w chwili obecnej, liczby pojedynczej, rodzaju męskiego, w mianowniku, forma pełna.

Книга прочитана до конца. Книга (какова?) прочитана – imiesłów bierny, aspekt dokonany, czasu przeszłego – książka została przeczytana, liczby pojedynczej, rodzaju żeńskiego, forma krótka.

Tworzenie imiesłowów przymiotnikowych w języku rosyjskim

Tworzenie imiesłowów przymiotnikowych zależy od dwóch podstawowych parametrów czasownika: aspektu – dokonany lub niedokonany i kategorii przechodni/nieprzechodni. Od czasowników niedokonanych można utworzyć imiesłowy przymiotnikowe czasu teraźniejszego oraz przeszłego, od czasowników dokonanych tylko czasu przeszłego. Z uwagi na to, że imiesłowy przymiotnikowe dzielą się na czynne czasu teraźniejszego i przeszłego oraz bierne czasu teraźniejszego i przeszłego można wyróżnić 4 sposoby tworzenia.

Imiesłowy przymiotnikowe czynne czasu teraźniejszego w języku rosyjskim

Jak już było wspomniano wcześniej – można utworzyć tylko od czasowników niedokonanych. Im. przymiotnikowy tworzymy według schematu: temat czasownika czasu teraźniejszego+przyrostek [w zależności od koniugacji]+końcówka przymiotnika [w zależności od liczby i rodzaju].

Przyrostki -ущ- (-ющ-) jeśli imiesłów przymiotnikowy jest tworzony od czasownika I спряжения.

Przyrostki -ащ- (-ящ-) jeśli imiesłów przymiotnikowy jest tworzony od czasownika II спряжения.

Poniżej przedstawiamy kilka przykładów tworzenia imiesłowów przymiotnikowych:

Imiesłowy przymiotnikowe czynne czasu przeszłego w języku rosyjskim

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu przeszłego tworzymy według schematu: temat bezokolicznika+przyrostek [w zależności od tematu]+końcówka przymiotnika [w zależności od liczby, rodzaju i przypadku].

Przyrostek -вш- jeśli temat bezokolicznika kończy się na samogłoskę.

Przyrostek -ш- jeśli temat bezokolicznika kończy się na spółgłoskę.

Poniżej przedstawiamy kilka przykładów tworzenia imiesłowów przymiotnikowych:

Niektóre czasowniki z przyrostkiem -ну-, na przykład погаснуть, mogą mieć dwie formy – погасший i погаснувший.

Podczas tworzenia im. przym. czyn. czasu przeszłego czasowniki zakończone na -сть, na przykład сесть, są pozbawiane tej “końcówki” сесть – сесть –  севший.

Imiesłowy bierne czasu teraźniejszego w języku rosyjskim

Imiesłowy bierne czasu teraźniejszego można utworzyć tylko od czasowników niedokonanych przechodnich. Im. przymiotnikowy tworzymy według schematu: temat czasownika czasu teraźniejszego+przyrostek [w zależności od koniugacji]+końcówka przymiotnika [w zależności od liczby, rodzaju i przypadku].

Przyrostek -ем- jeśli imiesłów przymiotnikowy jest tworzony od czasownika I спряжения.

Przyrostek -им- jeśli imiesłów przymiotnikowy jest tworzony od czasownika II спряжения.

Poniżej przedstawiamy kilka przykładów tworzenia imiesłowów przymiotnikowych:

Imiesłowy bierne czasu przeszłego w języku rosyjskim

Imiesłowy bierne czasu przeszłego tworzone są przeważnie od czasowników dokonanych, obowiązkowo przechodnich. Im. przymiotnikowy tworzymy według schematu: temat bezokolicznika+przyrostek [w zależności od tematu]+końcówka przymiotnika [w zależności od liczby i rodzaju].

Przyrostek -нн- jeśli bezokolicznik kończy się na -ать, -ять, -еть.

Przyrostek -енн- jeśli bezokolicznik kończy się na -ить, -сть, -сти, чь.

W przypadku czasowników jednosylabowych jest używany przyrostek -т-.

Poniżej przedstawiamy kilka przykładów tworzenia imiesłowów przymiotnikowych: