Temat czasownika w języku rosyjskim
Czasownik w języku rosyjskim ma dwa typy tematów: temat bezokolicznika oraz temat czasu teraźniejszego (temat czasu przyszłego prostego = temat czasu teraźniejszego). Część form czasownikowych tworzona jest od tematu bezokolicznika, a pozostała część – od tematu formy czasu teraźniejszego.
Jak określić temat bezokolicznika?
Temat bezokolicznika w języku rosyjskim możemy wyodrębnić w bardzo łatwy sposób: wystarczy oddzielić sufiks bezokolicznika [-ти, -ть]: куша-ть, лепи-ть, нес-ти, вез-ти.
Temat bezokolicznika bardzo łatwo wyodrębnić od czasownika w formie czasu przeszłego oddzielając sufiks –л, oraz końcówkę (do tego można użyć każdej formy, oprócz formy rodzaju męskiego, ponieważ nie zawsze występuje sufiks -л): купи–л (м.р.), купи–ла (ж.р.), купи–ло (ср.р.), купи–ли (мн.ч.).
Jak określić temat czasu teraźniejszego?
Żeby wyodrębnić temat czasu teraźniejszego, trzeba oddzielić końcówkę osobową od czasownika w formie 3 osoby liczby mnogiej [dla I koniugacji: –ут, -ют; dla II koniugacji: -ат, -ят ]: пиш-ут, чита-ют; говор-ят, суш-ат.
Temat czasownika w języku rosyjskim – w jakim celu należy znać zasady określania?
Odpowiedź na to pytanie znajdziecie w poniższych tabelach – na podstawie przedstawionych przykładów widać, że temat czasownika niezbędny jest do tworzenia pozostałych form czasownika. Znajomość tematu czasownika wpływa na poprawność tworzenia innych form czasownikowych.
| № | Formy czasownika utworzone od tematu bezokolicznika | Przykład tworzenia formy |
| 1 | Czasu przeszłego trybu oznajmującym: | Купи-ть → купи-л, спрятать → спрята-ла. |
| 2 | Trybu przypuszczającego: | Купи-ть → купи-л бы, спрятать → спрята-ла бы. |
| 3 | Imiesłowu przymiotnikowego czasu przeszłego strony czynnej: | Купи-ть → купи-вш-ий, спрятать → спрята-вш-ая. |
| 4 | Imiesłowu przymiotnikowego czasu przeszłego strony biernej: | Купи-ть → купи-л → куп-л-енн-ый, спрятать → спрята-нн-ая. |
| 5 | Imiesłowu przysłówkowego uprzedniego: | Купи-ть → купи-в, спрятать → спрята-в. |
| № | Formy czasownika utworzone od tematu czasu teraźniejszego | Przykład tworzenia formy |
| 1 | Czasu teraźniejszego oraz przyszłego prostego trybu oznajmującego: | Нес-ут, чита-ют, принес-ут, прочита-ют |
| 2 | Trybu rozkazującego: | Нес-ут → нес-и, чита-ют→ читай. |
| 3 | Imiesłowu przymiotnikowego czasu teraźniejszego strony czynnej: | Нес-ут → нес-ущ-ий, чита-ют→ чита-ющ-ая. |
| 4 | Imiesłowu przymiotnikowego czasu teraźniejszego strony biernej: | Нес-ут → нес-ом-ая, чита-ют→ чита-ем-ая. |
| 5 | Imiesłowu przysłówkowego współczesnego: | Нес-ут → нес-я, чита-ют→ чита-я |