Czasowniki przechodnie i nieprzechodnie w języku rosyjskim | Переходные и непереходные глаголы
Czasowniki rosyjskie dzielą się na przechodnie i nieprzechodnie.
Czasowniki przechodnie oznaczają czynność, która jest skierowana bezpośrednio na obiekt. Mogą one posiadać dopełnienie bliższe w bierniku bez przyimka, odpowiadające na pytanie kogo?/ co?, np.: купить книгу, помыть кота, написать письмо.
W niektórych przypadkach dopełnienie bliższe może występować w dopełniaczu bez przyimka, na szczęście, takich przypadków nie jest dużo:
1) jeśli partykuła przecząca не występuje przed czasownikiem, np.: не понял смысла, не прочитал книги, не купил слона.
2) jeżeli czynność oddziałuje tylko na część przedmiotu, np.: выпил молока, принёс хлеба, насыпал риса.
Przy określeniu kategorii переходный / непереходный trzeba brać pod uwagę znaczenie rzeczownika w bierniku – musi określać przedmiot, na który jest skierowana czynność. Porównaj:
- Андрей вчера купил новую книгу Коэльо. Купил (кого?/что?) книгу (винительный). Rzeczownik книгу określa przedmiot, na który jest skierowana czynność, więc czasownik купил jest przechodni.
- Он простоял в очереди целый час. Простоял (кого?/что?) час (винительный). Rzeczownik час określa wartość czasu, a nie obiekt, więc czasownik простоял jest nieprzechodni.
Wszystkie czasowniki zwrotne są nieprzechodnie, np.: кататься (на чём?) на велосипеде, заниматься (чем?) спортом.
Warto zapamiętać:
Przechodność/nieprzechodność czasowników w języku rosyjskim zależy od znaczenia leksykalnego, np.: учить в школе (непереходный) – учить стихотворение (переходный), a co za tym idzie – za każdym razem trzeba sprawdzać tę kategorię czasownika.