Jak efektywnie uczyć się języka rosyjskiego i nie tylko

jak efektywnie uczyć się języka rosyjskiego

Jak efektywnie uczyć się języka rosyjskiego i nie tylko. Poznanie możliwości własnego mózgu

Neurodydaktyka daje nam wiele podpowiedzi jak można efektywnie wykorzystać możliwości mózgu, sposób jego działania w zależności od dominacji jednej z półkul oraz sposobu percepcji, przekazu i analizy informacji. Odpowiedź na pytanie o wybór najlepszego sposobu nauki języka rosyjskiego będzie możliwa po uzyskaniu odpowiedzi na pytania dotyczące pracy naszego mózgu. Określenie, która półkula mózgowa jest dominująca oraz jaki rodzaj przepływu informacji jest najskuteczniejszy w Twoim przypadku znacznie ułatwi pracę, gdyż pomoże dobrać metody najlepsze dla Ciebie. O co w tym chodzi?

Na początek trzeba ustalić, która półkula mózgu jest dominująca. Jest to ważne, gdyż cechy indywidulane przyswajania języka obcego są bezpośrednio z tym wiązane, ponieważ lewa i prawa półkula są odpowiedzialne za inne funkcje:

Prawa półkula mózgowaLewa półkula mózgowa
– kreatywność, wyobraźnia

– uzdolnienia twórcze

– emocje, zmysły, intuicja

– komunikacja niewerbalna (język ciała, gesty)

– nawiązywanie kontaktu emocjonalnego

– lepsze zrozumienie sytuacji i zdarzeń

– umiejętność operowania bogactwem środków językowych

– dominacja słuchu i ruchu (często)

– myślenie logiczne i analityczne

– język, komunikacja werbalna

– praca z systemem językowym: słownictwem, gramatyką

– płynność w mówieniu

– płynne czytanie i pisanie

– staranność

– dominacja wzroku (często)

O funkcjach prawej i lewej półkuli mózgowej pisała Hanna Komorowska w Metodyce nauczania języków obcych (Fraszka Edukacyjna, Warszawa 2002, s. 93-94).

W czasie uczenia się każdy z nas uaktywnia zarówno prawą jak i lewą półkulę mózgową. Mówimy więc tylko o preferencji jednej półkuli, gdy druga działa „pomocniczo”. Jeśli prawa półkula jest dominująca, to człowiek posiada zdolności twórcze, artystyczne, wykazuje się kreatywnością. W aspekcie języka takie osoby interesują się dźwiękiem, intonacją w związku z czym zasadniczo łatwo opanowują wymowę języka obcego. Najlepiej oddziałują na nie symbole i obrazy (pokazane, wytworzone we własnej wyobraźni) – z pewnością ułatwią takie opanowanie zasad gramatyki, by weszły na poziom intuicyjny. Osoby te wykazują duży stopień nawiązywania kontaktów emocjonalnych, choć nie zawsze idzie to w parze z płynnością wypowiedzi, cechuje je także duża ruchliwość, impulsywność oraz dominacja słuchu.

Natomiast jeśli dominuje lewa półkula, to osoba wykazuje zdolności do myślenia analitycznego, logicznego, lubi systematyczność i uporządkowanie świata, także w zakresie uczenia się. Takie osoby wykazują zainteresowanie procesami werbalnymi, logiczne rozumowanie ułatwia rozumienie systemu języka, czyli gramatyki, dość łatwo opanowują słownictwo języka obcego, czytają, piszą i mówią z dużą płynnością. Zazwyczaj są to osoby, dla których dominującym zmysłem jest wzrok. Dobrze jest, by zajmowały się wszechstronną analizą języka, uczeniem się w formie pisanej

Jak zachowują się osoby, u których obserwujemy dominację poszczególnych półkul?

Osoby z dominującą prawą półkulą Osoby z dominującą lewą półkulą
– w decyzjach kierują się intuicją

– zapamiętują twarze

– dobrze reagują na polecenia demonstrowane

– często wypowiadają subiektywne sądy

– działają spontanicznie

– lubią rysować, przejawiają zdolności manualne

– preferują pytania otwarte

– uzewnętrzniają emocje

– dobrze odczytują mowę ciała

– w wypowiedziach posługują się metaforą

– w decyzjach kierują się intelektem i rozumem

– zapamiętują imiona

– reagują na polecenia

– wydają obiektywne sądy

– są zorganizowane, dobrze działają w środowisku uporządkowanym

– chętnie mówią i piszą

– preferują testy wielokrotnego wyboru

– kontrolują emocje

– mają trudności w komunikacji niewerbalnej

– rzadko posługują się metaforami

O cechach osobowych w oparciu o lateralizację Źródło: H. Douglas Brown, Principles of Language Learning and Teaching, s. 119 (wydanie 4).

Udowodniono, że mimo występowania dominacji lewej i prawej półkuli najlepsze efekty w procesie uczenia się przynosi aktywizacja obu półkul, a więc stosowanie różnych technik preferowanych przez prawo- i lewo „półkulowców”. Czy można więc stwierdzić, że określanie dominacji jest niepotrzebne? Nie zgodzę się z tym. Dlatego, że znając zalety i wady swojej natury możemy z nich korzystać lub je odpowiednio regulować tym samym ułatwiając sobie życie. Ponadto trzeba się zgodzić z tym, że obie półkule mózgu pracują nieustannie i nieustannie komunikują się ze sobą. W przypadku uczenia się języka rosyjskiego ciekawą wiedzą może być fakt, że lewa półkula odpowiada za uczenie się gramatyki i słownictwa, zaś prawa przetwarza intonację i akcentuację.

Co jeszcze trzeba wiedzieć, by efektywnie uczyć się języka rosyjskiego?

Oprócz określenia dominacji półkuli, czynnikiem, na który zwracają uwagę neurodydaktycy jest modalność, czyli odniesienie do sposobu reagowania na bodźce zewnętrzne. Percepcja rzeczywistości odbywa się różnymi kanałami sensorycznymi. Znane są cztery rodzaje modalności, czyli cztery kanały, którymi dostarczane są informacje do mózgu:

– modalność wzrokowa – najwięcej bodźców dociera poprzez wzrok;

– modalność słuchowa – najwięcej bodźców dociera poprzez słuch;

– modalność kinestetyczna – najwięcej bodźców dociera poprzez ruch;

– modalność dotykowa – najwięcej bodźców dociera poprzez dotyk.

Wskazane systemy sensoryczne rejestrują, przetwarzają i przechowują informacje w postaci śladów pamięciowych. Mówimy głównie o pamięci wzrokowej, słuchowej i motorycznej (w przypadku uczenia się języków obcych termin pamięci motorycznej jest stosowany w podniesieniu do modalności dotykowej i kinestetycznej).

U większości osób rozwija się jedna z wymienionych modalności jako dominująca, jednak dość często obserwujemy także typy mieszane, np.: wzrokowo-słuchowe. W przypadku uczenia się języka obcego uwzględniamy trzy pierwsze rodzaje modalności, zatem mówi się też o różnych typach osób uczących się:

– wzrokowcy

– słuchowcy

– kinestetycy.

Wzrokowcy

Uczą się najlepiej, gdy bodźce płynące z zewnątrz oddziałują na ich zmysł wzroku. Wzrokowcy widzą słowa i obrazy, lubią korzystać z notatek, pomocy wizualnych takich jak: plakaty, obrazki, mapy, tabelki, itp. Zatem dobrze jest do nauki włączyć notowanie, podkreślanie z zastosowaniem różnych kolorów, planowanie rozkładu tekstu na stronie, rysowanie wykresów, otaczanie definicji w ramki. W pracy z tekstem wzrokowcom pomaga śledzenie tekstu z zastosowaniem wskaźnika (palec, długopis, etc.), podkreślanie nowych słów, kilkakrotne przepisywanie tego samego wyrazu, wydzielanie części słowa innym kolorem, zaznaczanie, zakreślanie lub notowanie na marginesach.

Słuchowcy

Uczą się najszybciej, gdy nowe informacje docierają do nich poprzez kanał słuchowy, zatem najlepiej zapamiętują to, co usłyszą. Dźwięk, rytm i melodia pomagają im przyswoić nowy materiał językowy, a więc chętnie słuchają nagrań, słuchowisk, piosenek, radia. Wszystko, co jest związane z dźwiękiem będzie wspomagało uczenie się. Dlatego polecam głośne czytanie, głośne powtarzanie słówek, słuchanie wypowiedzi (nauczyciela, kolegów). Dobre efekty daje także rozmowa z samym sobą.

Kinestetycy 

W związku z tym, że jest to spora grupa osób sprawiających „kłopoty” w szkole, gdyż są znanymi wiercipiętami, „przeszkadzaczami” i często nie wiadomo co z nimi zrobić, właśnie tej grupie poświęcę więcej uwagi. Liczę na to, że wskazówki o zwiększeniu efektywności pracy osób należących do tej grupy będą przydatne. Kinestetycy muszą się ruszać, gdyż uczą się przez działanie, a więc aktywność całego ciała. Korzystają najbardziej z uczenia się w ruchu: z zabaw ruchowych, aktywności manualnych związanych z rysowaniem (również w powietrzu, ręką na własnym ciele), kolorowaniem, wycinaniem, klejeniem, lepieniem z plasteliny (np. trudne do zapamiętania słowo można wylepić z plasteliny, modeliny, wyciąć i wykleić z filcu, z bibuły, lub innych dostępnych środków), a także wszelkich ćwiczeń włączających działanie typu pokazywanie, podawanie, podrzucanie (np. podrzucanie piłki z jednoczesnym powtarzaniem słów lub związków wyrazowych), zmiana miejsca pracy (np. czytanie w salonie, uczenie się słówek w marszu po korytarzu, pisanie przy stole).

W przypadku kinestetyków substytutem ruchu może być uczenie się w pozycji leżenia na brzuchu (konieczność utrzymania głowy w odpowiedniej pozycji wymusza utrzymanie napięcia mięśni, a więc jest nieuświadomionym ruchem). Potrzebę ruchu zaspokaja także machanie nogą, stukanie stopą, pstrykanie długopisem, uciskanie dłoni, ruchy ciała w różnych kierunkach (kiwanie się), ekspresywna gestykulacja lub… patrzenie na poruszającą się osobę! Właśnie tak, chodzący po sali nauczyciel, gestykulująca koleżanka, z którą kinestetyk uczy się, przejmuje na siebie część ruchu, który chciałoby wykonać ciało kinestetyka, Mózg rejestruje ten ruch jako własny, jednocześnie uspakaja się i wspomaga proces zapamiętywania nowych treści. W przypadku pracy z tekstem kinestetycy powinni wybierać testy dynamiczne, w których coś się „dzieje”, z opisami podróży, wyjazdów, czynności – takie treści także są substytutem ruchu, zaspokajają tę wielką potrzebę i pomagają w koncentracji.

Wymienione czynności każdemu pomogą skoncentrować się na nauce w jemu właściwy sposób, a dzięki temu będzie możliwa bardziej efektywna praca. Ważne jest więc określenie dominacji półkuli oraz modalności (wzrokowej, słuchowej, ruchowej), by ułatwić i usprawnić pracę z językiem obcym. Pamiętajmy – lepsze wyniki będziemy osiągać, np. najszybciej zapamiętamy nowy materiał, gdy zastosujemy techniki oddziaływujące na mózg zgodnie z preferowaną przez nas modalnością. Jednak do pracy długofalowej polecam uczenie się aktywizujące i rozwijające wszystkie typy pamięci: wzrokową, słuchową i motoryczną. Jak to zrobić? Słuchać, czytać, mówić i pisać naprzemiennie.

Skomentuj

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

0:00
0:00
Scroll to Top
Przewiń do góry